Piszesz posty na blogu, udostępniasz relacje na Instagramie czy TikTok, a może masz swój własny kanał na YT?
Niezależnie od tego ilu masz obserwatorów oraz w jakich mediach społecznościowych przekazujesz swoje treści, jeżeli jesteś influencerem i podejmujesz współpracę komercyjną, Twoim obowiązkiem jest prawidłowe oznaczanie materiałów reklamowych. Mogą nimi być zarówno posty, relacje, jak i filmy.
Kto jest influencerem w świetle polskich przepisów prawa?
Polskie przepisy prawa nie definiują tego, kto jest influencerem. W tym zakresie pomocne jest sięgnięcie do doktryny, zgodnie z rekomendacjami przedstawionymi przez Prezesa UOKiK*:
“Influencer – twórca aktywnie prowadzący swoje media społecznościowe, komunikujący się ze swoimi obserwatorami. Poprzez swoje publikacje może wpływać na ich opinie, decyzje, czy zachowania. Influencer jest przedsiębiorcą, jeśli ze swojej aktywności internetowej czerpie korzyści materialne (nie tylko finansowe) i jednocześnie prowadzi zorganizowaną działalność gospodarczą we własnym imieniu i w sposób ciągły. Dotyczy to także sytuacji, gdy influencer nie zarejestrował działalności gospodarczej.” **
Innymi słowy, influencerem jest osoba, która poprzez aktywne prowadzenie mediów społecznościowych porozumiewa się ze swoimi obserwatorami, przez co może wpływać na ich decyzje dotyczące na przykład zakupu danych towarów czy usług.
Czym jest reklama?
Zgodnie z polskimi przepisami prawa:
Reklama – przekaz handlowy zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług. Reklamą jest też autopromocja, czyli reklama produktów lub usług własnych. Ponadto reklamą jest przekaz handlowy zmierzający do promowania marki. ***
W praktyce oznacza to, że post na Instagramie zawierający informację o produkcie i zachęcający do jego zakupu może być zakwalifikowany jako reklama. Dotyczy to sytuacji zarówno gdy influencer promuje cudze produkty lub usługi, jak i własne (autopromocja).
Kiedy mamy do czynienia ze współpracą komercyjną?
Do czynienia ze współpracą komercyjną mamy wtedy, gdy influencer za promowanie produktu lub usługi otrzymuje korzyść materialną. Korzyść ta może mieć zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną.
Czym jest korzyść niepieniężna?
Z korzyścią niepieniężną spotykamy się wtedy, gdy influencer zamiast klasycznego wynagrodzenia otrzymuje inną korzyść. Taką korzyścią może być otrzymanie darmowego zaproszenia, które dla pozostałych osób jest odpłatne, pokrycie kosztów podróży czy noclegu. Bardzo często influencerzy otrzymują produkty za darmo lub udzielany jest im rabat na zakup danego produkty czy usługi, w rezultacie czego ich korzyścią jest to, co zaoszczędzili w ramach rabatu.
W jaki sposób oznaczać współpracę komercyjną?
Zgodnie z rekomendacjami Prezesa UOKiK oznaczanie materiałów reklamowych powinno przebiegać wielopoziomowo. W praktyce oznacza to, że influencer powinien: wykorzystać funkcjonalności danych mediów społecznościowych (na przykład przez użycie funkcji “Post sponsorowany”) oraz dodatkowo oznaczyć, w treści postu, filmu lub opisu, że materiał reklamowy powstał w związku ze współpracą komercyjną.
Jak powinna wyglądać treść opisu postu będącego reklamą?
Opis materiału reklamowego powinien zawierać informację o tym, że jest to reklama.
Informacja ta musi być wyraźna, nie może być zatem napisana bardzo małym drukiem w kolorze trudnym do odróżnienia z kolorem tła.
W opisie powinna również zawarta informacja o tym, z jakim podmiotem została zawarta współpraca komercyjna.
W zakresie hashtagów należy pamiętać, że one zgodnie z rekomendacjami Prezesa UOKiK nie powinny być skrótowe (np. #ad, #rek) i powinny być jednoznaczne (np. #reklama, #płatnawspółpraca #prezent). Jeśli profil jest prowadzony w języku polskim, to należy również unikać hashtagów w języku angielskim (np. #advertisement, #collaboration). Rekomendowanym rozwiązaniem jest również wskazanie na początku treści opisu, że materiał stanowi reklamę na przykład poprzez wstawkę [REKLAMA] czy [PŁATNA WSPÓŁPRACA].
Chcesz wiedzieć, z jakimi konsekwencjami może się wiązać nieprawidłowe oznaczanie materiałów promocyjnych? Skontaktuj się z nami, wyjaśnimy Twoje wszystkie wątpliwości.
Podsumowanie
- Korzyścią influencera związaną ze współpracą komercyjną nie musi być klasyczne wynagrodzenie pieniężne.
- Autopromocja może również stanowić reklamę.
- Należy pamiętać o wielopoziomowym oznaczaniu materiałów reklamowych.
- Oznaczanie materiałów reklamowych powinno być jasne, wyraźne i jednoznaczne. Jeżeli profil jest prowadzony w języku polskim, w takim języku powinno być również oznaczenie.
* Rekomendacje Prezesa UOKiK dotyczące oznaczania treści reklamowych przez influencerów w mediach społecznościowych z dnia 29 września 2022 r.
** ibidem
*** art. 4 pkt 17 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji